Potasyum gübrelemesi

Potasyum

Potasyum, simgesi K ile gösterilen tüm bitkilerin ihtiyacı olan temel bir elementtir. Potasyum özellikle kil içeren topraklarda tutulur ve nitrat azotu gibi kolayca yıkanmaz ve eksikliği bir anda görülmez. Toprakta bulunan potasyumun %90 ile %98’i bitki tarafından alınamaz ve kök tarafından alınması için doğal yollardan parçalanması gerekir. Toprakta potasyumun değişimi çok hızlı olmadığından yıllık toprak analizi yapılarak seviyesi her zaman kontrol altında tutulabilir.

Toprakta Bitkilere Potasyum Oksit (K₂O) halinde saf olarak verilebildiği gibi Potasyum Nitrat (KNO₃), Potasyum Sülfat (K₂SO₄), Potasyum Klorür (KCl) gibi diğer elementlerle karışmış gübreler şekilde de uygulanabilir.

Potasyum Eksikliği

Potasyum eksikliğinde özellikle yapraklarda fotosentez hızı yavaşlaması gerçekleşir, bitki hücresel iyon dengeleri bozulur. Potasyum bitkinin soğuğa, kuraklığa ve hastalıklara dayanımını artırır; meyve kalitesini yükseltir. Fidanın sürgünleri için çevredeki özellikle yaşlı yaprak ve dallardan sağlanabilecek daha fazla potasyum talep etmesi nedeniyle eksiklik belirtileri yaz aylarında ortaya çıkar. Yapraklar kıvrılır, renkleri soluklaşır ve küçülür. Buna bağlı olarak verim düşebilir ve yaprak kenarlarında lekeler görülebilir. Ceviz dışındaki bitkilerde farklı semptomlar görülebilir.

İdeal potasyum değerleri

Ceviz için topraktaki ideal potasyum değeri ile 200 ppm ile 450 ppm arasında olmalıdır.
Ceviz için Temmuz ayındaki yaprak analiz değeri %1.2 ile %1.3 arasında olamalıdır.

Ağaç tarafından alınması

Potasyum bahçeye topraktan uygulandığında bitkiler tarafından hemen alınmaz. Bunun sebebi potasyumun kumlu olmayan ince yapılı topraklarda pek harketli olmamasıdır. Ancak, düşük katyon değişim kapasitesine sahip kaba dokulu topraklarda veya potasyum uygulamasının üstüne alçıtaşı ve kireç taşı gibi başka katyonlar uyguladığınız topraklarda potasyum toprağın daha derinlerine inebilir ve kök tarafından daha hızlı alınabilir. Nemli ve hava alan topraklarda, özellikle bitkinin büyümeye başladığı dönemlerde kökten alımı en yüksek seviyededir.

Potasyum ihtiyacı hesaplaması

Potasyumun çoğu hasatla birlikte bahçeden ayrılır. 1 tonluk bir hasatta yaklaşık 25kg’lık K₂O ihtiyacı doğar.

Toplam hasat edilen ceviz (ton) × 25 = Toplam kaybedilen Potasyum (kg)

Örnek: Yetişkin bir ceviz bahçesinden 4 tonluk bir mahsül beklentiniz varsa kaybedilen yaklaşık azot miktarı nedir?

4 ton × 25= 100 kg Potasyum (K2O)

Üstteki hesap yaklaşık olup her zaman topraktan verilmesi gereken gübre miktarına eşit değildir. Verilmesi gereken miktar ancak toprak analiz sonucuna bakılarak anlaşılır. Potasyum miktarı yüksekse hiç potasyum vermeye gerek dahi olmayabilir. Potasyum seviyesi yeterli olan seviyedeyse üstteki hesap kullanılarak bahçeden uzaklaşan potasyum karşılanabilir. Potasyum miktarı yeterli değilse hesaptaki değerin üstünde potasyum uygulamak gerekir.

Özellikle kil oranı yüksek topraklarda yıkanma çok az olur ve potasyum miktarı uzun süre değişmeyebilir; bu sebeple yeterli potasyum içeren bir bahçeye yılda bir veya iki kere yapılacak potasyum uygulaması yeterli olabilir. Ancak kumlu topraklarda yıkanma olabileceği için daha sık ve yüksek miktarlarda potasyum uygulamak gerekebilir.

Potasyum uygulama yöntemleri

Damlama sulama

Damlama sulama ile potasyum gübre verilmesi ağaçların ihtiyaç duyduğu zamanlarda yani meyve gelişimi sırasında yapılabilir. İklime bağlı olarak tozlaşma sonrası başlamak üzere hasata kadar aylara bölünerek damlama sulamayla potasyum uygulaması yapmak kökün ihtiyacı olduğu potasyuma her zaman ulaşmasını sağlar.

Bant şeklinde uygulama

Potasyumun toprağa bağlandığı (fiksasyonunun) durumların üstesinden gelmek için uzun yıllardır kullanılan bir tekniktir. Topraktaki küçük bir bölgeyi potasyum gübresiyle doyurarak çalışır ve kökün alımı için sürekli potasyum bulunmasını sağlar. Gübrenin atıldığı bant ıslak olduğu sürece uygun bir uygulama yöntemidir. Bu yöntemle yılda ve hatta birkaç yılda bir gübreleme yapmak mümkündür.

Yapraktan uygulama

Yapraktan yapılan uygulama, toprak uygulamalarına göre bitkinin potasyumu çok daha hızlı almasını sağlar ve yaprak analizi sonucu görülen potasyum eksikliğinin giderilmesinde yararlı olur; asıl potasyum kaynağı olarak değerlendirilmemelidir. Yüksek oranlarda atılan potasyum yapraklarda sorunlara yol açabileceğinden gübre etiketi iyice incelenmelidir ve düşük oranlarda uygulama yapılmalıdır. Örneğin %1’lik Potasyum Nitrat gübrelemesi yapılabilir. Havanın 30°C’den serin olduğunda atılması gerekir. Bunun yanında, gübre oranı dışında temel bir kural olarak, dönüm başına 2kg’dan fazla gübresi atılmaması önerilir.

Potasyum gübreleri

Potasyum Sülfat

Potasyum sülfat (K₂SO₄), %50 potasyum oksit (K₂O) içerem oldukça düşük tuz içeriğine sahip bir gübredir.Düşük tuz içeriği sayesinde kök yanığına duyarlı bitkilerde tercih edilmelidir. Suda potasyum klorür kadar olmasa da çözünür ve yapraktan uygulanabilir. Kalsiyumlu gübrelerle karıştırılmadan güvenle yaz/kış kullanılabilir.

Potasyum Nitrat

Potasyum nitrat (KNO₃), %45.5 potasyum oksit (K₂O) ve %13 nitrat içeren ve suda çok iyi çözünen bir gübredir. Nitrat azotu ihtiyacı olan ve tuzluluğa duyarlı bitkiler için kullanılan iyi bir potasyum kaynağıdır. Ekonomik olarak diğer potasyum kaynaklarına göre daha yüksek fiyatlıdır. Tuz oranı çok yüksek olmasa da %1.5’tan düşük oranda yapraktan uygulanması önerilir.

Potasyum tiyosülfat

Potasyum tiyosülfat (K₂S₂O₃), %25 potasyum oksit (K₂O) içerir ve aşırı tuzluluğun olmadığı bahçelerde kullanılabilir. Sulama suyuyla ve yapraktan uygulanabilir. Yüksek oranda potasyum içerdiğinden gübre etiketi takip edilerek tavsiye edilen oranda suyla karıştırılmalıdır ve 30°C’nin üstündeki sıcaklıklarda yapraktan uygulanmamalıdır. Üreyle karışabilen bir gübredir.

Potasyum klorür

Potasyum klorür (KCl), %62 potasyum oksit (K₂O) içen ve potasyumlu gübrelerin en ekonomik olanıdır. Bunun yanında suda iyi çözünür ve birçok farklı bitki yetiştiriciliğinde yaygın olarak kullanılanıdır. Toprakta veya suda tuzluluk sorunu varsa kesinlikle kullanılmamalıdır. Kışın topraktan yapılacak uygulama klorun yağışla yıkanmasını sağlayacağından klorun bitkiye zarar verme ihtimalini azalır. Klorür yaprakları yakabileceğinden yaprak gübrelemesinde potasyum klorür kullanılmamalıdır.

Mono potasyum fosfat

%52 Fosfor pentoksit (P₂O₅) ve %43 potasyum oksit (K₂O) içeren mono potasyum fosfat asıl olarak fosfor elementi kaynağıdır. İki elementin birden ihtiyaç olduğu durumlarda kullanılabilir. Sodyum ve klor içermediği için tuzluluğa sebep olmaz ve azotlu gübrelerle karışabilir. Yapraktan %1 ve altı oranda ve bunun yanında topraktan da uygulama yapılabilir.