Ağaç Budama

İstenilen yapı üstte 3. şeklinde gözüken, baskın tek gövdeden, kalınlığı bağlandığı yerden daha az olan sağlıklı dalların çıkmasıdır. Bu üç örnek yalnızca ceviz ağacı için değil tüm ağaçlar için uygulanabilir. 2. ve 3. şekildeki örnekler ceviz ağacı değildir, ilerde değinileceği gibi ceviz ağacı bir metrenin üstündeki yükseklikten dallandırılmaya başlanmalıdır. 

Üstteki 4. şekilde dikildikten sonra ağacın 5 yıllık ideal gelişimini gösteren bir görsel mevcuttur. Bu görselde her zaman gövdenin lider dal olarak alındığı ve yan dalların teşvik edildiği görülüyor. Ceviz ağacı ilk yıllarında ekonomik olarak getirisi olan bir bitki değildir ancak sonraki yıllarda verim verdiğinden ilk yıllarda budamasına dikkat etmek sonraki yıllarda kazancı artıracaktır. Üstteki görselden sonra ağaç yeterince büyüdüyse verim almak için yan dalların uzamasına konsantre olunabilir. Verim budaması önemli bir konudur ve aynı zamanda düzeltilmesi kolaydır ancak gelişim yıllarında yapılan hataların geri dönüşü çok zordur. Yan dalların gövdeye iyi tutunmasını sağlamak için yan dalın çapının gövdenin çapının yarısından fazla olmamasına dikkat etmek gerekir.

Üstteki 5. görselinde hatalı budanmış veya hiç budanmamış şekil bozukluğu olan ağaçlar görülebilir. Soldan sağa; tek tarafata yaprakları olan yatmış ağaç tipi, tek tarafı gelişmiş ağaç tipi, yan dalsız ve dalları tepede yoğunlaşmış ağaç tipidir.

6. şeklinde gelişiminin ilk kısmını tamamlamış bir ağaç görülmekte. Sol tarafta tek baskın gövdesi olan örnek bir ağaç gözükürken sağ tarafta üç dominant gövdesi olan istenmeyen bir yapı görülüyor. Chandler cinsi, yan dallardan verim veren bir ağaç olduğundan, çiftçinin hedefi sağlıklı ve kuvvetli bir gövdenin yanına en mantıklı sayıda yan dal oluşumu sağlamaktır.

Budama Teknikleri – Kesim Tipleri

Dalların gövdeye bağlanma şekilleri farklılık gösterebilir ve bu farklılıklara budama açısından farklı şekillerde yaklaşmak gerekir. Alttaki görsel farklı durumlar içim nasıl kesim yapılacağını açıklamaktadır.

Ağacın yapısında sırt ve yakaları farklı şekillerde görmek mümkündür. Şekil 7’de soldan sağa doğru ilk iki resimde görülen ana dala bağlanan yan dalın şişkin kısmının (yaka) bitiminden kesim yapılır. En sağdaki resim gibi yaka belli değilse kesim yukarıda kesikli çizgiyle gösterildiği gibi sırt hizasına göre yapılmalıdır.

Şekil 8.’de solda sırt kısmı tam belli olmayan ama yakası belli bir örnekte kesimin nasıl yapıldığı görülmekte. Sağdakinde ise gövdeye yakasız şekilde bağlanmış ancak sırt kısmı belli dalın kesim açısı görülmekte.

Şekil 9’da iki örnekte de sırt ve yaka kısmı olmayan ‘V’ şeklinde çatal oluşturmuş güçsüz tutunan iki dalın kesim örneği görülmekte. Bu örneklerde kesim, kesikli çizgide görüldüğü gibi, ana dalın dokusunun başladığı yere kadar sürdürülmelidir. Çoğu zaman çok hızlı büyüyen dallarda bu çeşit sorunlar ortaya çıkar ve vakit kaybetmeden bunlara müdehale edilmelidir.

Şekil 10’da sağdaki örnek 7 yaşında ve budama sürecinde yan dalın ana dalın yarısı olması dikkate alınmamış üç adet eş dominant dalın olduğu bir yapı gözükmekte. Soldaki örnekte ise aynı noktaya bağlanmış eş boyuttaki dal kesimi görülmekte, kesim 1 noktasından 2’ye doğru kesikli çizgi boyunca sırt hizasına kadar olmalıdır.

Daha önce belirtilmiş olan yan dalın kalınlığının ana dalın kalınlığının yarısından az olması gerekliliği solda görülebiliyor. Sağda ise ideal olmayan ancak kabul edilebilir aralık görülmekte.

Ağaç Budama Teknikleri – Kesim Örnekleri

Altta kesimin nasıl yapılacağı ile ilgili örnekler mevcuttur.

Şekil 12’de solda ağacın uzaktan kesilen dalı, sağda ise kesim yerinde sırta dikkat ederek yapılan kesim görülmekte

Şekil 13’te ise şekil 12’ye benzer ancak yere paralal olan dalın kesim örneği görülmekte.

Şekil 14’te sağda görülen örnekte yere paralel bir hayali çizgi ile sırtın arasında a ve b açıları eş kabul edilir ve ikisinin arasındaki kesikli çizgiden kesim yapılır.

Şekil 15 yan dal kesiminde sırta zarar vermeden doğru kesimin nasıl yapıldığı gösteriliyor. En soldaki görsel doğru kesim olup sırta zarar vermeden dalın mümkün olan tüm kısmının alınmasını gösteriyor. Ortadaki görsel sırta zarar verildiği için yanlış bir kesim ve sağdaki görselde sırta zarar verilmese de yan dal çok uzun bırakıldığı için yanlış bir kesim olduğu söylenebilir.

Şekil 16’da soldaki görselde ağacın sırt kısmına çok yakın kesim örneği görülmekte. Ayrıca yaka kısmı da kesildiğinden yanlış bir kesimdir. Sağdaki örnekte üç doğru kesim gözükmekte, özellikle en alttaki dalda bitki budama izini onarmış olduğu görülebilir.

Şekil 17’de ölü dal söz konusu olduğunda kesimin nasıl yapılacağı gösteriliyor. Yaka kısmı oldukça uzun olduğu için yaka bitiminden kesim yapılmalı.

---