Ceviz ağacı altında uyumak – Juglon gazı

Ceviz ağacı hangi zararlı gazı üretir?

Ceviz ailesinin (Juglandaceae) çoğu üyesi, bu bitkilerde doğal olarak bulunan “juglon” (5 hidroksi-alfanaptokinon) adlı bir kimyasal gaz üretir. Üretilen juglon gazı miktarına bağlı olarak ağacın çevresindeki bazı bitkilere karşı toksik etki oluşturabilir. Pek çok bitki juglon gazına toleranslı olup ceviz ağaçlarının yakınında iyi büyürken, büyümeleri ceviz ağaçlarından etkilenebilecek bazı hassas bitki türleri vardır.

Ceviz gazı toksisitesinin etkileri, büyümenin durmasından, kısmen veya tamamen solmaya ve etkilenen bitkinin ölümüne kadar değişir. Toksik reaksiyon, etkilenen bitkinin solunumunu yavaşlatır, su ve besin alınımını sınırlar ve böylece juglon gazına hassas bitkileri bir veya iki gün içinde sağlıklı halden solgun hale getirebilir. Birçok endişeli yetiştirici, solgunluğun nedeninin sulama, mantar veya bakteriyel hastalıktan kaynaklandığına inanabilir ancak bu juglon gazının etkisidir. Solma başladığında, etki tersine çevrilemez. Toksik etki daha önce belirtilidği gibi juglon ile temas halinde olan bitki türlerine bağlı olarak değişir.

Ceviz kökleri, kabuğu çıkarıldığında hızla koyu sarıya dönüşen iç odun ile oldukça kalın bir kabuğa sahip olarak tanımlanabilir. Ayrıca kesilen kökten belirgin, keskin bir ceviz kokusu gelir. Çürüyen siyah ceviz köklerinden kaynaklanan juglon, ceviz ağaçlarının çıkarılmasından sonra toprakta bir yıldan fazla kalabilir. Ceviz kökleri, olgun ceviz ağaçlarının taç bölgesinden 20-30 metre uzağa uzanabilir. Genç ceviz ağaçları yedi ila sekiz yaşına gelene kadar hassas bitkilerle toksik reaksiyonlara neden olmaz.

Ceviz ağaçlarından dökülmüş yapraklar, dallar ve kabuklar, başka bitkilerin yetiştiği bahçelerde kullanılmadan veya hassas bitkilerin çevresinde malç olarak kullanılmadan önce tüm juglonun parçalandığından emin olmak için bir yıl boyunca kompostlanmalıdır. Kısacası, ceviz ağacının kesilen veya dökülen parçaları üstünden bir yıl geçmeden başka bir bitkinin yakınına koyulmamalıdır.

Ceviz ağacı altında uyumak

Ceviz ağacının oturulmaz ve ceviz ağacının altında uyunmaz cümlelerini sıkça duymuşuzdur. Juglon gazının bazı bitkilere zararlı olduğunu belirtmiştik. Peki ceviz ağacı altında uyumak zararlı mıdır? Kısaca cevabı: hayır.

Yetişkin ceviz ağacı parçaları atların yatak malzemesi olarak kullanıldığında Akut Laminitis olarak bilinen toynaklara zarar veren sakatlayıcı bir hastalığa sebep olduğu görülmüştür. Mantar veya bakteri tarafından çürütülmüş olan cevizlerin köpekler veya diğer çiftlik hayvanları tarafından tüketilmesi ölümcül olabilir ancak bunun ceviz gazı ile bir bağlantısı yoktur ve ceviz ağacının altında yalnızca uyuyarak veya oturarak olması mümkün değildir.

Ceviz gazına (juglona) duyarlı bitkiler

Cevizden salınan juglon gazı alttaki bitkilere zarar verebilir ve bu cinslerin ceviz ağaçlarına yakın yetiştirilmesi tavsiye edilmez. Tekrar etmekte fayda var ki köklerin temas etmediği ve cevizin gelişminin tamamlanmamış olduğu durumlarda zarar hiç olmayabilir veya bitki tarafından tolare edilebilir. Kısacası alttaki bitkileri cinslerinin cevizin yakınında yetiştirilmesi tavsiye edilmez.

Genel isim	Botanik isim
Açalya	Rhododendron sp.
Acı çiğdem	Colchicum autumnale
Adi yonca	Medicago sativa
Akçam	Pinus strobus
Beşparmakotu	Potentilla fruticosa
Biber	Capsicum annuum
Böğürtlen	Rubus sp.
Çitlenbik	Celtis laevigata
Dağ defnesi	Kalmia latifolia
Dağ muşmulası	Cotoneaster sp.
Domates	Lycopersicon esculentum
Elma	Malus sp.
Gümüşi akçaağaç	Acer saccharinum
Günnük çamı	Pinus taeda
Huş ağacı	Betula papyrifera
Ihlamur	Tilia americana
Japon tırfılı	Lespedeza striata
Kamburüzüm	Gaylussacia sp.
Kasımpatı	Chrysanthemum sp.
Kırmızı üçgül	Trifolium incanatum
Kızılağaç	Alnus sp.
Kızılçam	Pinus resinosa
Kurtbağrı	Ligustrum vulgare
Kuşkonmaz	Asparagus officinalis
Ladin	Picea abies
Lahana	Brassica oleracea
Mor çiçekli manolya	Magnolia x soulangiana
Ormangülü	Rhododendron
Parmak out	Potentilla neuamanniana
Patates	Solanum tuberosum
Patlıcan	Solanum melongena
Şakayık	Paeonia sp.
Sarıçam	Pinus sylvestris
Tütün	Nicotiana tabacum
Yabanmersini	Vaccinium sp.

Ceviz gazına (juglona) toleranslı bitkiler

Alttaki bitkiler juglon gazından etkilenmeden ceviz ağacı etrafında büyüyebilir. Yapılan çalışmalar sınırlı olduğundan aradığınız bitkinin iki listede de olmama ihtimali vardır.

Genel isim	Botanik isim
Ahududu	Rubus occidentalis
Akçaağaç	Acer sp.
Alıç	Crataegus sp.
Amerikan sarmaşığı	Parthenocissus quinquefolia
Ardıç	Juniperus sp.
Ardıç, Arkadya	Juniperus arcadia
Avusturya eğrelti out	Maltcuria struthiopteris
Ayakotu	Podophyllum emodi
Ayva	Pseudocydonia oblonga
Baldıran out	Conium maculatum
Beyaz yonca	Trifolium repens
Buğday	Triticum sp.
Çan out	Uvalaria sp.
Çayır out	Festuca sp.
Çayır out	Phleum pratense
Çayırsedefi	Thalictrum sp.
Ceviz	Juglans sp.
Cezayir menekşesi	Vinca minor
Çim zambağı	Liriope sp.
Çin taflanı	Euonymus alatus
Çuha çiçeği	Primula vulgaris
Dağ lalesi	Anemone apennia
Domuzayrığı	Dactylis glomerata
Eğrelti out	Polystichum sp.
Ekşiyonca	Oxalis corniculata
Fasülye	Phaseolus sp.
Fenkinciri	Platanus occidentalis
Filbahri	Philadelphus sp.
Floks	Phlox sp.
Göksüsen	Iris x germanica
Gül	Rosa sp.
Havuç	Daucus carota
Hickory	Carya sp.
Hor çiçeği	Forsythia sp.
Hosta çiçeği	Hosta sp.
İtüzümü	Solanym aviculare
Japon hurması	Diospyros virginiana
Japon süpürgesi	Pachysandra sp.
Kanada erguvanı	Cercis canadensis
Kara hindiba	Taraxacum officinale
Karaağaç	Ulmus sp.
Karakavza	Pastinaca sativa
Kartopu çiçeği	Viburnum sp.
Katalpa	Catalpa bignonioides
Katranağacı	Tsuga sp.
Kiraz	Prunus cerasus
Kirlihanım çiçeği	Zinnia elegans
Koca tavusotu	Agrostis gigantea
Kuş out	Stellaria media
Leylak	Syringa sp.
Mavişot	Veronica filiformis
Mayasıl out	Ajugia pyramidalis
Menekşe	Erythronium americanum
Meşe	Quercus sp.
Minber	Arissema triphyllum
Mısır	Zea mays
Mührüsüleyman	Polygonatum odoratum
Nergis	Narrcissus pseudonarcissus
Nergis	Narcissus sp.
Ortanca out	Hydrangea sp.
Pancar	Beta vulgaris
Papatya	Leucanthemum sp.
Papaya	Asimina sp.
Salkım out	Poa pratensis
Sarı zambak	Hemerocallis sp.
Sedir	Juniperus virginiana
Sibirya kivisi	Actinidia arguta
Soğan	Allium cepa
Soya fasülyesi	Glycine max.
Taflan	Euonymus alatus ‘Gaiety’;
Tavşankulağ	Cyclamen persicum
Trilyum	Trillium sp.
Üzüm	Vitis sp.
Yabanasması	Clematis sp.
Yalancı akasya	Robinia pseudoacacia
Yer sarmaşığı	Glechoma hederacea
Zehirli sarmaşık	Rhus radicans
Zeytin	Elaeagnus umbellata