Armillaria Kök Çürüklüğü Hastalığı
Armillaria Kök Çürüklüğü ağaçların kök boğazında oluşan kahve/sarı renginde ve dibe doğru siyahlaşan mantarların oluşmasına ve bitki kökünün mantarla kaplanmasına sebep olur. Bitki için kısa vadede olmasa da birkaç yıllık sürede öldürücü olabilir.
Armillaria Kök Çürüğü Sebebi
Armillaria Kök Çürüğü hastalığının sebebi Armillaria mellea mantarıdır. Hastalık ölü köklerde hayatta kalır. 18 ila 24 saat veya daha fazla suya doymuş toprak dönemleri, mantar enfeksiyonlarına yol açabilir. Anaçlar, farklı Phytophthora türlerine duyarlılık açısından farklılık gösterir; hiçbiri Phytophthora’nın tüm türlerine karşı dirençli değildir. Drenajı düşük olan, aşırı sulanan ılıman veya sıcak iklimlerde hastalığa daha sık rastlanılır. Mantar, herhangi bir mücadele yapılmadığı takdirde toprakta 50 yıla kadar hayatta kalabilir.
Armillaria Kök Çürüğü Semptomları
Enfeksiyonun erken dönemde saptanması zordur ve semptomlar hastalık döngüsünün sonlarına kadar ortaya çıkmayabilir. Bu sebeple kesin olarak tanı koymak zordur. Semptomlar, dallarda güçsüzleşme, yapraklarda sararma, enfekte ağacın gövdesindeki yarıklar, gövdeden sızıntılar, gövdede izler ve köklerin koyulaşmasıyla anlaşılabilir. Ağaç kabuğun soyulması, genellikle beyaz renkli, büyük mantar büyümesi tabakaların varlığını ortaya çıkarabilir. Etkilenen ağaç kabuk yüzeyi genellikle oyuklaşır.
Mayıs-haziran aylarında sıcaklık ve nemin etkisiyle mantar üretimi en yüksek noktaya ulaşır. Mantarlar kahve ile sarı renktedir, genellikle daha az olmasına rağmen 15 cm yüksekliğine ve 12 cm çapına kadar çıkabilir.
Kök Boğazı Çürüğü Mücadelesi
Kök boğazı çürümesi tehdidini azaltmada en önemli alınacak tedbir iyi su yönetimidir. Ağaçların veya diğer hassas bitkilerin tabanı etrafında toprağın uzun süre doygunluğundan veya su birikmesinden kaçınılmalıdır. Yalnızca gerektiği kadar ve gerektiği kadar sulama yapılıp; bir bahçedeki, her ağacın etrafındaki toprak nemini takip edilmeli (ölçüm cihazı kullanmıyorsanız dokunarak ıslaklığına bakın) ve yalnızca gerekli olduğunda sulama yapılmalıdır. Ağaçları fıskiyelerle sulanıyorsa, gövdeyi ve alt dalları ıslatmaktan kaçılmalı veya damlama sulamaya geçmeyi düşünülmelidir. Damlama sistemi kullanılıyorsa, damlatıcıları gövdeden en az bir adım uzağa yerleştirilmelidir. Tuzluluk, cevizi ıslandığında enfeksiyona karşı daha duyarlı hale getirir, bu sebeple toprağın veya suyun aşırı tuzlu olmadığından emin olunmalıdır.
Bahçeyi yeni kuruyorsanız sıkı ve sert toprağı derinden sürerek yeterli drenaj sağlanmalıdır. Yetersiz drene edilmiş topraklarda veya Phytophthora’nın bulunduğunu bildiğiniz bir alanda bitkinin dikileceği noktayı 20-30 cm yükselterek sırt oluşturup ceviz fidanını oraya dikmek düşünülebilir.
Ağacın göve ve dallarında semptomlarının ilk belirdiğinde, kökü kazarak çürüğü tesbit edebilirsiniz. Etkilenmiş görünen kabuğu dikkatlice kesilmelidir. Çürük mevcutsa, ağaçlar bazen ağacın tabanından ana köklerin toprağı alınarak ve kökün enfekte olmuş dokusunun kurumasına izin verilerek kurtarılabilir. Operasyon yapıldıktan sonra enfekte olmuş toprak bahçeden uzaklaştırılmalı ve açılan bölgeye bakanlık onaylı bir fungusit uygulanmalıdır. Enfekte olmuş köke yalnızca fungusit uygulaması yeterli olmayabilir bu sebeple kökün açılması ve kesim yapılması şiddetle tavsiye edilir.
Tarım Orman Bakanlığı Veri Tabanı
Avustralya Armillaria kök çürüğü mücadelesi örneği
Avustralya biyoçeşitliliğiyle bilinen bir ülkedir. Çeşitliliğin korunması konusunda bilimsel yaklaşımları mevcuttur. Alttaki görseller Sidney’deki bir botanik bahçede (Royal Botanic Garden) çekilmiştir. Tabelada, bahçedeki bir bölgenin armirilla fungusu tarafından istila edildiğini ve buradaki bikilerin kimisini güçsüzleştirip kimisini öldürdüğünden bahsetmektedir. Mantarların kahverengi/sarı renginden anlaşılabileceğinden, çapının 12 cm ve sapı uzunluğunun 15 cm olabileceğini ve Avustralya’da Mayıs ve Haziran aylarında oluşmasının beklendiği söylemektedir.
Çözüm olarak ise bu bölgedeki bitkilerin çıkartılıp mantarın beslenecek bir kaynağı olmayacağından besin yetersizliğinden yok edilmesi planlanmıştır. Mantar tehlikesi geçtikten sonra, toprağın hemen altına sulama sistemi eklenip üstüne hava geçirgenliğini artırmak için yanmış hayvan gübresi eklenmiştir. Bahçe prensibi olarak toksik ilaçlar kullanılmamış, doğal bahçecilik yağları ve bikarbonat-süt karışımı kullanılarak mantar üremesi engellenmiştir.
Bu hastalıkları da okuyabilirsiniz:
Referanslar University of California, 2017, Armillaria Root Rot, Agriculture: Walnut Pest Management Guidelines. University of Minnesota Extension, 2018, Armillaria root rot.
Yazıyı paylaşın:
Soru sorabilir veya kendi fikirlerinizi bizimle paylaşabilirsiniz. Cevaplar email yoluyla verilecektir.
