Tuzlulukla Mücadele

Ana Sayfa » Tuzluluk » Tuzlulukla Mücadele

Tuzlulukla Nasıl Mücadele Edilir?

Tuzlulukla mücadele yönetiminde doğru arazi ıslahı ve sulama suyu düzenlemek en önemli iki kısımdır. Sulama suyundaki tuzlar kökü kapsayan toprağa doğru ilerledikçe bitki tuzluluktan etkilenmeye başlar. Eğer bahçe bu durumdaysa toprakta çözünmüş tuzların yıkanması gereklidir, bu terim ‘leaching’ olarak adlandırılır ve Türkçe’de liçing olarak da yazılır.

Yıkama

Yıkama gereksinimi genelde kil oranı yüksek topraklarda görülür, kumlu ve geçirgen topraklarda tuz birikmesine genelde rastlanmaz. Bunun yanında su tabanı oluşumu bir ceviz bahçesinin en son isteyeceği durumdur, su tabanı hem kökün solunum yapmasını engeller hem de suyun içindeki tuzlar çökeleceğinden tuzluluğu artırır. Bu sebepten geçirgen olmayan topraklarda ceviz tarımı yapmak asla önerilmez. Yıkamanın başarılı bir şekilde gerçekleşmesi için toprağın suya doyması ve toprakta çözünmüş tuzların kökün altındaki toprağa geçmesi gerekir. Bahar ve yaz aylarında çoğu zaman yağış az ve sıcaklık yüksek olduğundan yıkamanın yapılması pek verimli olmaz. Yıkama en iyi kış aylarında yapılabilir. Bunun sebebi hem yağmur suyunun tuzsuz olması, hem yağış sebebiyle toprağın suya doymuş olması hem de bitkiler uyku (dormansi) durumundayken onlara zarar verme ihtimalinin daha düşük olmasıdır. Yıkamanın sıklığı toprağın durumuna bağlıdır. 30-60-90 cm derinliklerdeki testlerden sonra tuzluluk veya toksik madde birikimi görüldüğünde yıkama işlemi yapılabilir. Aksi takdirde yıkama yapmak yararlı minerallerin kaybolmasına sebep olacağından önerilmez.

Yıkama yapılmadan önce yıkamanın yapılacağı suyun istenilen tuzluluk değerinden düşük olması çok önemlidir.

suya doymuş yıkanmış toprak
Suya Doymuş Toprak

Toprak ve Su Düzenleyicileri

Düşük geçirgenliği olan topraklar tuzlu olmaya çok daha yatkındır ve bu durumda tuzluluk kontrolü yıllık bazda yapılmalıdır. Tuzluluğun başlıca sebebi Sodyum (Na) elementidir. Kalsiyum (Ca) elementinin SAR değerini ve aşırı tuzluluğu giderdiği ve toprağı düzenlediği bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Kalsiyum kullanacak çiftçinin emin olması gereken konu sorunun toksik iyon birikimi değil yüksek tuzluluk ve/veya SAR değeri olduğuna emin olması gerekir. Kalsiyumun en etkili olduğu durum SAR değerinin yüksek EC değerinin orta/düşük olduğu toprak bileşimidir. Tuzluluk topraktaysa önce yıkama yapmak ve ardından kalsiyumlu bileşiklerle toprağı korumak önerilebilir. Bunun yanında sorun sudaysa sürekli olarak suyun değerlerini düzenlemek gerekebilir.

Tuzluluk düzenleyici seçimi

Yukarıda değinildiği gibi kalsiyum formunda ve bunun yanında asit formda içerikler tuzlulukta mücadelede kullanılabilir. Kalsiyumlu bileşiklere örnek olarak alçıtaşı (jips), kireçtaşı, dolomit, kalsiyum klorür ve kalsiyum nitrat kullanılabilir. Kalsiyum nitrat ve kalsiyum klorür suda iyi çözünürken dolomit ve kireçtaşı iyi çözünmez. Hangi düzenleyiciyi seçecekken dikkat edilmesi gereken konu düzenleyicinin toprağın pH’ını değiştirecek olmasıdır. Bu durumda yine toprak testine bakıp ona göre karar vermek gerekir. Kireçtaşı ve dolomit pH değerini artırır bu sebepten pH seviyesi yüksek topraklara verilmesi tavsiye edilmez.

Kükürt, sülfürik asit, üre, amonyum polisülfat gibi kükürt kökenli düzenleyiciler dolaylı yoldan kalsium değerini artırır. Bunu toprağın içindeki kireci çözerek yapar. Bu reaksiyon biyolojik bir çözünme olmadığından hızlı gerçekleşir ve serbest kalsiyum toprağa salınır. Asidik içerikler is pH değerini düşürür ve toprağı asidikleştirir. Eğer bahçenin toprağı 6.5 pH’ın altındaysa bu teknik önerilmez.

işlenmemiş alçıtaşı
İşlenmemiş Alçıtaşı
Su için tuzluluk düzenleyicileri

Suya eklenen düzenleyiciler toprağın üst yani kabuk kısmını düzenlemek için kullanılır. Toprağın kabuk kısmı 0-10 cm derinliği olarak düşünülebilir. 1-3 meq Ca/L düşük/orta, 3-6 meq Ca/L ise orta/yüksek düzenleyici uygulamaları olarak kabul edilir (1 meq Ca/L = 20 mg/L). Basit bir test olarak suya belli oranda düzenleyici ekleyip sonrasında teste yollamak ve suyun alttaki değerlerin arasında olup olmadığını anlamak yapılacak en doğru uygulama olur. Bu uygulama hem çiftçinin doğru dozda düzenleyici kullanmasını sağlar hem de gereksiz ürün kullanımından uzun vadede zarar etmesini engeller.

İyonBirimSorun yokSorun başlangıcıSorunlu
SAR<33-9 >9
ECdS/m<1.11.1-3.2>3.2
Klormeq/L<44-10>10
Bormeq/L<0.50.5-3>3
Sulama suyu ideal iyon değerleri

Uygulama

Tuzlulukla mücadele uygulamalarında ilk düşünülmesi gerken konu tuzluluğa sebep olan kaynaktır. Bu sulama, toprağın kendisi ve gübreleme olabilir. Düzenleyici kullanmadan öncelikle sorunun su veya toprak kaynaklı olduğundan emin olmak gerekir. Eğer sorun toprağın kabuk kısmındaysa, sorunun sulama kaynaklı olma ihtimli çok yüksektir ve suya eklenecek düzenleyiciler sorunun çözümü olacaktır. Araştırmalar tek bir sulamanın dahi tuzluluk oluşturup toprağın geçirgenliğini engellediğini gösterir. Eğer ki su-asit karışımı yapılacaksa tabaka kısmında kireç olduğuna emin olmak gerekir. Kireç olmayan bir toprakta kalsiyum salınımı da olmayacağı için asit uygulaması sonuç vermeyebilir. Kabuktaki tuzluluk direkt toprağa alçıtaşı ve benzeri kalsiyum içerikli bileşikler uygulayanak da düzenlenebilir. Toprağın özellikleri göz önünde bulundurulduktan sonra haziran, temmuz ve ağustos aylarında 50-100 kg/dekar’lık bir uygulama yapılabilir.

Sorun kabukta değil tüm topraktaysa çözüm daha maliyetli ve uğraştırıcı olabilir. Henüz ekim yapılmamışsa yatırımın başka bir yere yapılması düşünülebilir. Değerler sınırdaysa dip topraktaki tuzluluğu gidermek suyun olumsuz etkisinin olup olamdığına emin olduktan sonra yıkama yapıp bahçenin ihtiyaçlarına uygun düzenleyici kullanmak en doğru seçim olur. Akabinde her yıl tuzluluk testi yapıp toprağın kontrol altında olup olmadığı takip edilmelidir.


Bunları da okuyabilirsiniz:
<a href="https://chandlercevizyetistir.com/tolga-ozcan/">Tolga Özcan</a>
Tolga Özcan

Bilimsel ceviz araştırmacısı ve yetiştiricisi

Referanslar

Ramos, D. D., 1998. Walnut Production Manual. Oakland: University of California Press.

Yazıyı paylaşın:

Soru sormak veya kendi fikirlerinizi bizimle paylaşmak için lütfen aşağıdaki formu doldurun.